زمان را مدیریت کنیم

welcome to the technical training

به وب لاگ آموزشی - تخصصی من خوش آمدید

فريد بن سعيد
training.nigc@gmail.com

my picture

my picture

درباره من

عکس من
ايران - تهران:آدرس الكترونيكي training.nigc@gmail.com, تلفن تماس : 09126408871-02181315724, Iran
مدرک تحصیلی : کارشناسی ارشد مهندسی نفت شغل :کارشناس ارشد آموزش فنی و تخصصی شرکت ملی گاز ایران

oil&gas

The petroleum industry is concerned primarily with the production, transportation, refining and chemical conversion of hydrocarbon minerals form the earth. Most of the hydrocarbons produced are in liquid and gaseous from and are called by names like crude oil, natural gas, condensate, etc. Coal, oil shale, tar sands, and the like also contain hydrocarbons. Even though they exist in the earth as solids, they may be processed to obtain products with the same properties as those made from oil or gas. A hydrocarbon is the general name given to any material composed primarily of hydrogen and carbon. Other materials may be present, but carbon and hydrogen are the primary constituents. The behaviour of hydrocarbon systems is very complex as evidenced by the fact that many branches of science and engineering devote much time to their study. It is not feasible or necessary to be an “expert” in all of these areas. But … there is a basic language that understanding it is the purpose of this section. bensaeedsh@gmail.com Die Mineralölindustrie ist in erster Linie mit der Herstellung, Transport, Raffination und chemische Umwandlung von Kohlenwasserstoff Mineralien betreffenden Form der Erde. Die meisten der von Kohlenwasserstoffen in flüssiger und gasförmiger aus und werden durch Namen wie Erdöl, Erdgas genannt, Kondensat, etc. Kohle, Ölschiefer, Ölsande und dergleichen auch Kohlenwasserstoffe enthält. Obwohl sie in der Erde als Feststoffe vorliegen, können sie verarbeitet werden, um Produkte mit den gleichen Eigenschaften wie die aus Erdöl oder Erdgas hergestellt zu erhalten. Ein Kohlenwasserstoff ist die allgemeine Bezeichnung für jedes Material hauptsächlich aus Wasserstoff und Kohlenstoff. Andere Materialien vorhanden sein können, aber Kohlenstoff und Wasserstoff sind die wichtigsten Bestandteile. Das Verhalten der Kohlenwasserstoff-Systeme ist sehr komplex wie die Tatsache, dass viele Zweige der Wissenschaft und Technik viel Zeit, um ihr Studium zu widmen belegt. Es ist nicht möglich oder notwendig, ein "Experte" in allen diesen Bereichen werden. Aber ... es ist eine grundlegende Sprache, die es zu verstehen ist das Ziel dieses Abschnitts Petroleumsnæringen er opptatt primært med produksjon, transport, foredling og kjemisk konvertering av hydrokarbon mineraler form jorden. De fleste av hydrokarboner som produseres er i flytende og gassform fra og er kalt med navn som råolje, naturgass, kondensat, etc. kull, oljeskifer, tjæresand, og liker også inneholde hydrokarboner. Selv om de finnes i jorden som faste stoffer, kan de behandles for å oppnå produkter med samme egenskaper som de laget av olje eller gass. Et hydrokarbon er det generelle navnet på materiale består hovedsakelig av hydrogen og karbon. Andre materialer kan være tilstede, men karbon og hydrogen er den primære bestanddeler. Oppførselen til hydrokarbon systemer er svært kompleks som gjenspeiles av det faktum at mange grener av vitenskap og ingeniørkunst vie mye tid til å studere deres. Det er ikke mulig eller nødvendig å være en "ekspert" i alle disse områdene. Men ... det er en grunnleggende språk som forståelse det er hensikten med denne delen.

فهرست مطالب این وب لاگ (فرید بن سعید ) براي مشاهده تيتر مطالب روي مثلث كنار ماه انگليسي کلیک نمایید

آخرین اخبار صنعت نفت و گاز

آخرين اخبار دانشگاهي

مطالب علمي دانشگاهي ايران

توجه توجه :دوستان مطالب اين وب لاگ بر مبناءسال ميلادي بايگاني مي شود روي هرسال ميلادي بالاي حديث روز كليك كنيد مطالب آن سال در وب ظاهر مي شود پيش فرض هم سال جاري مي باشدبراي سهولت در كادرجستجو زير هم مي توانيد كلمه كليدي مورد نظر را تايپ كنيد مطلب مورد نظر در اولين پيام ديده مي شود .روز خوبي داشته باشيد .











براي جستجو در وب لاگ من كلمات كليدي را وارد كنيد

۱۳۸۹ شهریور ۷, یکشنبه

علت انفجار چاه ماكندو در خليج مكزيك

شانا _ گروه بین الملل: طبق گزارش داخلی بی.پی، مهندسان این شرکت در بررسی نتایج آزمایش های چاه آسیب دیده ماکوندو در خلیج مکزیک، اشتباه کرده بودند.

به گزارش پایگاه خبری بلومبرگ، یک منبع آگاه گفت: بررسی های داخلی بی.پی درباره فاجعه انفجار سکوی دیپواتر هرایزن این شرکت در خلیج مکزیک نشان می دهد مهندسان این شرکت در تفسیر اطلاعات فشارسنجی چاه که نشان دهنده احتمال وقوع انفجار بود، دچار اشتباه شده بودند.
 
مسئولان شرکت بی.پی در سکوی دیپواتر هرایزن، با اشتباه در تفسیر نتایج آزمایش پایداری چاه ماکوندو در 20 آوریل سال جاری میلادی، آب دریا را جایگزین مایع حفاری سنگین تر از نفت کردند.
 
آب دریا، نتوانست از فوران گاز طبیعی و رسیدن آن به سکو جلوگیری کند و این مسئله، سبب انفجار سکوی دیپواتر هرایزن و مرگ 11 کارگر شد.
 
به گفته منبع آگاه یادشده، بی.پی قصد دارد نتایج این تحقیق را در 10 روز آینده منتشر کند.
 
وی گفت: در گزارش 200 صفحه ای این تحقیق، که به دست گروهی از بازرسان بی.پی به سرپرستی مارک بلای، رئیس بخش ایمنی و عملیات این شرکت در لندن تهیه شده، نتیجه گیری شده که بی.پی در این حادثه، دست کم تا حدودی مقصر بوده است.
 
بررسی های گروه بالا درباره اسناد و مدارک داخلی بی.پی، چند روز پس از انفجار سکوی دیپواتر هرایزن آغاز شد.
 
علاوه بر این، در تحقیق یادشده، مصاحبه های مختلفی با معاونان بی.پی، مدیران فعالیت های دریایی و مهندسان این شرکت، انجام شده است.
 
دسترسی به اسکات دین، سخنگوی بی.پی، برای اظهار نظر درباره این خبر ممکن نبود.
 
پس از انفجار سکوی دیپواتر هرایزن شرکت بی.پی در ماه آوریل سال جاری میلادی و نشت بیش از 4 میلیون بشکه نفت در خلیج مکزیک، خسارت های اقتصادی و زیست محیطی بسیاری به منطقه یادشده وارد شد و مسئولان دولتی و قضایی آمریکا، در حال انجام بررسی های لازم برای پیگرد و مجازات مسئولان این حادثه هستند.


--
Farid Bensaeed

۱۳۸۹ شهریور ۵, جمعه

گاز و انواع آن

انواع گاز طبیعی     

 

 

 

الف :گاز ساختگی (SUBSTITUTE NATURAL)

گاز ساختگی را می توان مانند گاز سنتز از گازسازی زغال سنگ و یا گازرسانی مواد نفتی بدست اورد ارزش گرمایی این گاز در مقایسه با گاز سنتز بسیار بالاتر است چون مانند گاز طبیعی بخش عمده آن را گاز متان تشكیل می دهد. گاز ساختگی را می توان با روش لورگی نیز بدست آورد ( همچنین نگاه كنید به لورگی - رهرگس فرایند) .

 

ب: گاز سنتز (SYNTHESIS GAS)

 

گاز سنتز گازی است بی بو ، بی رنگ و سمی كه در حضور هوا و دمای ۵۷۴ درجه سانتیگراد بدون شعله می سوزد. وزن مخصوص گاز سنتز بستگی به میزان درصد هیدروژن و كربن منواكسید دارد از گاز سنتز می توان به عنوان منبع هیدروژن برای تولید آمونیاك ،متانول و هیدروژن دهی در عملیات پالایش و حتی به عنوان سوخت استفاده كرد گاز سنتز از گاز طبیعی ، نفتا، مواد سنگین و زغال سنگ بدست می آید . معمولا برای تولید هر یك تن گاز سنتز كه در آن نسبت مولی H۲/CO=۱ باشد ، به ۰/۵۵ تن متان نیاز است . در صورتی كه این نسبت ۳ باشد ۰/۴۹ تن متان لازم خواهد بود. تهیه گاز سنتز از منابع هیدروكربورها امكان پذیر است كه به شرح زیر خلاصه می شود:

 

۱- تهیه گاز سنتز از زغال سنگ در فرایند تهیه گاز سنتز از زغال سنگ و یا گازی كردن زغال سنگ بخار آب و اكسیژن در دمای ۸۷۰ درجه سانتیگراد و فشار ۲۷ اتمسفر با زغال سنگ تركیب می شود محصول حاوی ۲۲.۹ درصد هیدروژن ۴۶.۲ درصد كربن منو اكسید ،۷.۸ درصد كربن دی اكسید ، ۲۲.۵ درصد آب و ۰.۶ درصد كربن متان و نیتروژن است پس از جداسازی گاز كربن دی اكید ، محصول برای فروش از طریق خطوط لوله عرضه می شود. در نمودار زیر فرایند تولید گاز سنتز از زغال سنگ نشان داده شده است.

 

۲- تهیه گاز سنتز از مواد سنگین نفتی مواد سنگین نفتی با اكسیژن ( نه هوا) در دمای ۱۳۷۰ درجه سانتیگراد و فشار ۱۰۲ اتمسفر تركیب شده و گاز سنتز تولید می كند.

 

۳- تهیه گاز سنتز از نفتا نفتا با بخار آب در مجاورت كاتالیست نیكل در دمای ۸۸۵ درجه سانتیگراد و فشار ۲۵ اتمسفر تركیب وگاز سنتز حاصل می شود.

 

۴- تهیه گاز سنتز از گاز طبیعی این روش كه در جهان متداول تر است در در دو مرحله كراكینگ و خالص سازی ، گاز طبیعی به گاز سنتز تبدیل می گردد.در این روش از كبالت ، مولیبدیم و اكسید روی به عنوان كاتالیست استفاده می شود. محصول نهایی حاوی ۸۳.۸ درصد هیدروژن ، ۱۴.۸ درصد كربن منواكسید ۰.۱ درصد كربن دی اكسید و مقداری متان نیتروژن و بخار آب است. فرایند تهیه گاز سنتز از زغال سنگ در شكل نشان داده شده است.

 

ج: گاز شهری (TOWN GAS)

 

اصطلاحا به گازی گفته می شود كه از طریق خط لوله از یك مجتمع تولید گاز به مصرف كنندگان تحویل می شود . گاز شهری یا از زغال سنگ و یا از نفتا تولید و در مناطقی مصرف می شود كه یا گاز طبیعی در دسترس نباشد و یا زغال سنگ ارزان به وفور یافت شود تركیب گاز شهری هیدروژن %۵۰، متان%۲۰ تا %۳۰، كربن منواكسید %۷ تا %۱۷، كربن دی اكسید%۳، نیتروژن %۸، هیدروكربورها %۸ علاوه بر این ناخالصی های دیگری مانند بخار آب ، امونیال ، گوگرد، اسید سیانیدریك نیز در گاز شهری وجود دارد. به گاز شهری گاز زغال سنگ و یا گاز سنتز نیز می گویند. در ایران گازی كه از طریق خط لوله به مشتركین در شهرها عرضه می گردد گاز طبیعی است و تركیب آن مشابه گاز شهری نیست.

 

د: گاز شیرین (SWEET GAS)

 

گازشیرین گازی است كه هیدروژن سولفید و كربن دی اكسید آن گرفته شده باشد.

 

س: گاز طبیعی (NATURAL GAS)

 

گاز طبیعی عمدتا از هیدروكربوها همراه با گازهایی مانند كربن دی اكسید ، نیتروژن و در بعضی از مواقع هیدروژن سولفید تشكیل شده است بخش عمده هیدروكربورها را گاز متان تشكیل می دهد و هیدروكربورهای دیگر به ترتیب عبارتند از اتان ، پروپان ، بوتان، پنتان و هیدروكربورهای سنگین تر ناخالصی های غیرهیدروكربوری نیز مانند آب ، كربن دی اكسید ، هیدروژن سولفید و نیتروژن در گاز طبیعی وجود دارد. گاز چنانچه در نفت خام حل شده باشد گاز محلول (SOLUTION GAS ) نام دارد و اگر در تماس مستقیم با نفت از گاز اشباع شده باشد گاز همراه (ASSOCIATED GAS) نامیده می شود.

گاز غیر همراه ( NON-ASSOCIATED GAS)از ذخایری كه فقط قادر به تولید گاز به صورت تجاری باشد استخراج می شود در بعضی موارد گاز غیر همراه حاوی بنزین طبیعی و یا چكیده نفتی ( CONDENSATE) استخراج می شود كه حجم قابل توجهی از گاز را از هر بشكه هیدروكربور بسیار سبك آزاد می كند.

 

ش: گاز طبیعی فشرده ( COMPRESSED NATURAL GAS)

 

گاز طبیعی عمدتا از متان تشكیل شده است و دراكثر نقاط جهان یافت می شود. (نگاه كنید به گاز طبیعی ) گاز طبیعی را می توان از طریق خط لوله و یا به صورت گاز طبیعی مایع شده (LNG) با نفتكش حمل نمود. از گاز طبیعی فشرده و یا به اختصار سی ان جی می توان در اتومبیل های احتراقی به عنوان سوخت استفاده كرد در حال حاضر حدود یك میلیون وسیله نقلیه در جهان با گاز فشرده حركت می كنند. در ایتالیا در مقیاس وسیعی از سی ان جی استفاده می شود و در زلاندنو و آمریكای شمالی نیز استفاده از گاز طبیعی فشرده رواج دارد.

تركیبات گاز طبیعی متفاوت است و بستگی به نوع میدان گازی دارد كه از ان بدست امده است ناخالصی ها شامل هیدروكربورهای سنگین ، نیتروژن ، دی اكسید، اكسیژن و هیدروژن سولفید می باشد. در اتومبیل گاز طبیعی فشرده باید در مخزن سنگین و بزرگ و در فشاری برابر ۲۲۰ اتمسفر ذخیره گردد. البته از لحاظ میزان ذخیره و ارزش حرارتی سی ان جی كه حدود ۸/۸ هزار ژول /لیتر است ( در مقایسه بنزین حدود ۳۲ هزار ژول می باشد مسافتی كه اتومبیل می پیماید محدود خواهد بود. علاوه بر این به علت محدودیت تعداد ایستگاه ای سوخت گیری اتومبیل باید به نحوی طراحی شود كه علاوه بر سی ان جی بتواند از بنزین هم استفاده نماید.

 

مزایای سی ان جی به شرح زیر است:

 

۱- موتور در هوای سرد به راحتی روشن می شود.

۲-سی ان جی اكتان بسیار بالایی دارد.

۳- تمیز می سوزد و ته نشین كمتری در موتور ایجاد می كند.

۴- هزینه تعمیراتی موتور كمتر است.

۵- مواد آلاینده ناچیزی از اگزوز خارج می گردد. معایت سی ان جی به شرح زیر است:

 

۱- چون به صورت گاز وارد موتور می شود هوای بیشتری در مقایسه با بنزین جایگزین می كند و در نتیجه كارایی حجمی پایین تری دارد.

۲- مسافت كوتاه تری در مقایسه با اتومبیل های بنزین طی می كند مگر انكه موتور بتواند علاوه بر گاز از بنزین هم استفاده نماید.

۳- قدرت موتور اتومبیل های گاز سوز رویهمرفته ۱۵ درصد كمتر از اتومبیل های بنزین سوز است.

۴- ساییدگی نشیمنگاه شیر كه بستگی به میزان رانندگی دارد بیشتر است.

۵- خطر بیشتر آتش سوزی در هنگام تصادف در مقایسه با اتومبیل های بنزینی ( البته تاكنون در سوابق ایمنی خطر بیشتر ثابت نشده است) در ایران طرح گاز سوز كردن خودروها یا استفاده از گاز طبیعی فشرده یكی از برنامه های اساسی شركت ملی گاز ایران است در شهرهای شیراز ، مشهد و تهران چندین جایگاه تحویل سوخت با تاسیسات و دستگاه های جانبی و كارگاه تبدیل سیستم خودروها از بنزین سوز به گاز سوز احداث شده و مورد بهرهه برداری قرار گرفته است و عملیات اجرایی برای ساخت تعداد دیگری ایستگاه در دست اجرا قرار دارد.

 

الف: مایعات گاز طبیعی (NATURAL GAS LIQUIDS)

 

مایعات گاز طبیعی معمولا همراه با تولید گاز طبیعی حاصل می شود. مایعات گازی (Gas liquids) نیز مترادف مایعات گاز طبیعی می باشد. مایعات گاز طبیعی را نباید با گاز طبیعی مایع و یا ال ان جی اشتباه كرد مواد متشكله در مایعات گاز طبیعی عبارت است از اتان ، گاز مایع ( پروپان و بوتان ) و بنزین طبیعی (natural gasoline) و یا كاندنسیت ( condensate) كه درصد هر كدام بستگی به نوع گاز طبیعی و امكانات بهره برداری دارد.

در سال ۱۹۹۶ كل تولید مایعات گاز طبیعی در جهان بالغ بر روزانه ۵.۷ میلیون بشكه بوده كه از این مقدار تولید اوپك در حدود ۲.۶ میلیون بشكه در روز گزارش شده است.

 

ب: گاز طبیعی مایع ( Liquefied natural gas LNG)

 

گاز طبیعی عمدتا از متان تشكیل شده است و چنانچه تا منهای ۱۶۱ درجه سانتیگراد در فشار اتمسفر سرد شود به مایع تبدیل می شود و حجم ان به یك ششصدم حجم گاز اولیه كاهش می یابد در نتیجه حمل آن در كشتی های ویژه به مراكز مصرف امكان پذیر می شود برای مایع كردن گاز متان می توان آن را تا ۲/۵ درجه سانتیگراد زیر صفر خنك نمود و تحت زیر صفر خنك نمود و تحت فشار ۴۵ اتمسفر به مایع تبدیل كرد این روش از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه است ولی از طرف دیگر حمل ان تحت فشار زیاد احتیاج به مخازن بسیار سنگین با جدار ضخیم دارد كه امكان پذیر نیست و از نظر ایمنی توصیه نمی شود در نتیجه در فرایند تولید گاز طبیعی مایع ، فشار آن رابه اندكی بیش از یك اتمسفر كاهش می دهند تا حمل آن آسان باشد.

اولین محموله گاز طبیعی مایع یا به اختصار ال ان جی به صورت تجاری در سال ۱۹۶۴ از الجزایر به بریتانیا حمل شد و از ان هنگام تجارت گاكردن امكانات بندری و ذخیره سازی در بنادر بارگیری و تخلیه و همچنین ساخت كشتی های ویژه حمل ال ان جی احتیاج به سرمایه گذاری هنگفتی دارد در حالی كه قیمت فروش گاز طبیعی مایع در حال حاضر در سطح نازلی است لذا فروشنده و خریدار باید قبلاً نسبت به انعقاد یك قرارداد طولانی ۱۵ الی ۲۰ ساله نحوه قیمت گذاری و سایر شرایط توافق لازم را به عمل آورند.

در تولید گاز مایع چهار مرحله عمده وجود دارد:

 

۱- جداسازی ناخالصی ها كه عمدتا از كربن دی اكسید و در برخی از موارد تركیبات گوگردی تشكیل شده است.

۲- جداسازی آب كه اگر در سیستم وجود داشته باشد به كریستالهای یخ تبدیل شده و موجب انسداد لوله ها می گردد.

۳- تمام هیدروكربورهای سنگین جدا شده و تنها متان و اتان باقی می ماند.

۴- گاز باقی مانده تا ۱۶۰ درجه سانتگراد سرد شده و به حالت مابع در فشار اتمسفر تبدیل می شود. گاز طبیعی مایع در مخازن ویژه عایق كاری شده نگهداری و سپس برای حمل به كشور مقصد تحویل كشتی های ویژه سرمازا( CRYOGENIC TANKERS) می گردد. در حین حمل معمولا بخشی از گاز تبخیر شده به مصرف سوخت موتور كشتی می رسد. در بندر مقصد گاز طبیعی مایع تخلیه می گردد تا هنگام نیاز به مصرف برسد قبل از مصرف گاز طبیعی مایع مجدداً به گاز تبدیل می شود. در فرایند تبدیل مجدد به گاز سرمای زیادی آزاد می شود كه می توان از این سرما مثلا برای انجماد موادغذایی و یا مصارف دیگر تجاری استفاده كرد .

 

ج:گاز غیر همراه (NON-ASSOCIATED GAS)

 

گاز غیر همراه از میادینی كه تنها تولید گاز از انها به صورت اقتصادی امكان دارد استخراج می شود به گاز استخراج شده از میادین نفت میعانی كه درصد گاز حاصله از هر بشكه هیدروكربورهای مایع سبكه خیلی زیاد است نیز گاز غیر همراه می گویند.

 

چ: كلاهك( CAG CAP)

 

) حجمی از لایه مخزن در اعماق زمین را كلاهك گاز و یا گنبد گاز (GAS DOME) نامیده اند كه در آن گاز در بالای نفت جمع شود. معمولا مرتفع ترین ، یا یكی از مرتفع ترین مناطق لایه مخزن محسوب می گردد.

 

د: گاز كلاهك گاز (GAS CAP GAS)

 

گاز كلاهك به گازی گفته می شود كه در كلاهك گاز محبوس شده باشد.

 

ذ: گاز مایع (LPG)

 

مایع و یا به اختصار ال پی جی از پروپان و بوتان تشكیل شده است گازی كه در سیلندر نگهداری می شود و در منازل مورد استفاده قرار می گیرد همان گاز مایع و یا مخلوط پروپان و بوتان است. گاز مایع را می توان از سه منبع بدست آورد:

 

۱- گاز طبیعی غیر همراه گاز ترو ترش از میدان گاز طبیعی را پس از خشك كردن و گوگردزدایی می توان تفكیك كرد و پروپان و بوتان را بدست آورد.

 

۲- گاز طبیعی همراه پس از تفكیك و پالایش گاز طبیعی همراه با نفت خام نیز می توان پروپان و بوتان آن را جدا نمود.

 

۳- نفت خام بخشی از پروپان و بوتان در نفت خام باقی می ماند كه می توان آن را با پالایش نفت خام بدست آورد همچنین در فرایند شكستن ملكولی و یا فرایند افزایش اكتان بنزین نیز ، پروپان و بوتان به صورت محصول جانبی حاصل می شود. در آمیزه گاز مایع درصد پروپان و بوتان بسیار مهم است در تابستانها كه هوا گرم است درصد بوتان را اضافه می كنند ولی در زمستان با افزایش میزان پروپان در حقیقت به تبخیر بهتر آن كمك می نمایند معمولا درصد پروپان در گاز مایع بین ۱۰ الی ۵۰ درصد متغیر است .

 

در جهان روزانه بیش از ۵ میلیون بشكه گاز مایع مصرف می شود مصارف گاز مایع در كشورهای مختلف متفاوت است متوسط درصد مصرف آن طی دهه ۱۹۹۰ در جهان در بخش های مختلف به شرح زیر است:

 

تجاری و خانگی %۶۰، صنایع شیمیایی %۱۵، صنعتی %۱۵، خدماتی %۵، تولید بنزین%۵ هر تن متر یك پروپان معادل ۱۲.۸ بشكه و بوتان برابر ۱۱.۱ بشكه است. گاز مایع را با كامیون های مخصوص خط لوله و یا كشتی های ویژه ای كه برای همین منظور ساخته شده است حمل می نمایند.

 

الف: گاز مشعل (FLARE GAS)

هیدروكربورهای سبك ممكن است به صورت گاز از شیرهای ایمنی در دستگاه های بهره برداری ، پالایشگاه ها و یا مجتمع های پتروشیمی ، گذشته و از طریق مشعل سوزانده شود چنانچه یكی از واحدهای پالایشگاه به علت بروز اشكالاتی در سیستم برق یا آب سرد كننده از كار بیفتد لازم است كه مقادیر خوراك مجتمع و یا محصولات پالایشگاه از طریق دودكش به مشعل هدایت و سوزانده شود تا از خطرات احتمالی جلوگیری شود. در مجتمع های بزرگتر و مجهزتر معمولا دستگاه های بازیاب نصب شده كه می توان در مواقع اضطراری بخشی از مایعات و یا گازها را به انجا هدایت كرد و از وسوختن آنها جلوگیری نمود.

 

ب: گاز همراه (ASSOCIATED GAS)

گاز همراه یا به صورت محلول در نفت خام است كه در مراحل بهره برداری از نفت خام جدا می شود و یا به صورت جداگانه از نفت خام اشباع شده حاصل می شود .



--
Farid Bensaeed

۱۳۸۹ مرداد ۱۶, شنبه

تاريخچه گاز سوز نمودن خودروها

تاريخچه استفاده از گاز طبيعي در خودروها

    فناوري (NGV Natural Gas Vehicles ) ، داراي تاريخچه طولاني و در عين حال پراكنده است. طي دهه هاي گذشته كه نگراني ها در مورد اوضاع محيط زيست و توليد انرژي، مورد توجه بيشتري قرار گرفت، گاز طبيعي نيز بيش از پيش به عنوان جايگزين سوختهاي سنتي خودروهاي ديزلي و بنزيني مطرح شده است. در صورتي كه توازني بين نقاط قوت و ضعف فناوري سوخت و خودرو برقرار شود، صنعت نوپاي NGV ، شايستگي ارتقا از يك سوخت جايگزين به يك جايگزين واقعي سوختهاي موجود را خواهد يافت.

    ايتاليايي ها، استفاده از خودروهاي با سوخت گاز طبيعي را قبل و در طول جنگ جهاني دوم، هنگامي كه بنزين گران و به صورت گسترده در خودروهاي جنگي استفاده مي شد، به يك واقعيت بدل كردند.

    در اواخر دهه1970 و اوايل دهه1980، فعاليتهاي بين المللي مهمي در مورد خودروهاي با سوخت گاز طبيعي آغاز شد. در سال1979 ، نيوزلند از اولين كشورهايي بود كه از خودروهايي با گاز طبيعي استفاده كرد.

    كانادايي ها برنامه NGV خود را در سال1982، با يافتن يك پشتيبان قوي براي حمايت از برنامه NGV در كشور آغاز كردند. »مك گير« وزير آموزش عالي، علوم و ارتباطات كانادا در آن سالها اولين كسي بود كه يك پارچه سفيد را روي لوله اگزوز اتوبوسي شهري قرار داد، كه با يك روش نسبتاً ساده، به جاي استفاده از سوخت ديزل، از سوخت گاز طبيعي استفاده مي كرد. وي بدين ترتيب نشان داد كه سوخت جديد در مقايسه با موتور ديزل معمولي، دوده ندارد و هوا را سياه نمي كند. در سال1986 نيز يك صندوق تحقيق و توسعه NGV توسط دولت كانادا تاسيس شد و تا سال1994 بيش از پانزده ميليون دلار كانادا را براي پروژه هاي تحقيقاتي مختلف مربوط به NGV تخصيص داد.

    در ژوييه1986، به بهانه برگزاري نمايشگاه انرژي كانادا در ونكوور، گروهي متشكل از35 نفر به دليل علايق مشترك خود به NGV ، انجمن بين المللي خودروهاي گاز طبيعي با نشان اختصاري (IANGV) ، را تشكيل دادند.

    در اوايل دهه1990، طرفداران NGV ، گفتگوهايي را درباره راهبرد تجاري سازي جهاني NGV آغاز كردند. از آن تاريخ، برخي از توليد كنندگان عمده خودرو، سرمايه گذاري هاي قابل توجهي را كه (در مقايسه با استانداردهاي صنعت خودرو ناچيز بود) به تحقيقات و كارهاي نمايشي اختصاص دادند، تا ببينند آيا مي توانند خودروهايي توليد كنند كه با استفاده از سوخت گاز پاك و كارآمد، كار كنند و اين كه آيا صنعت گاز از نيروي كافي براي توسعه بازار خودروها، كاميونها و وانت هايي كه با سوخت جديد كار مي كنند، برخوردار است؟ از اين سالها به بعد انجمن هاي منطقه اي و ملي NGV بتدريج شكل گرفتند. از جمله اين انجمن ها مي توان به تشكيل مجمع NGV ژاپن در سال1991، انجمن خودروهاي با سوخت گاز طبيعي اروپا (ENGVA) در سال1994 و بسياري ديگر از انجمن هاي مشابه در انگلستان، فرانسه و بعدها در استراليا و روسيه اشاره كرد.

    سياستها و اقداماتي كه برخي از كشورهاي جهان به منظور گازسوز كردن خودروها اجرا كرده اند در بيشتر اوقات موثر بوده است. اما آنچه مسلم است اينكه تمام اين سياستها نمي تواند براي كشور ما نيز موثر باشد و با توجه به موقعيت و نيازهاي هر كشور، بايد سياست هاي مربوط، اجرا شود. اما تجربيات و برنامه هاي ساير كشورها مي تواند راهنماي خوبي براي برنامه ريزان و مجريان اين امر در كشور باشد تا در صورت لزوم اين اقدامات را به كار برند.

   

برنامه هاي ژاپن براي گازسوز كردن خودروها

    اولين اقدام ژاپن براي گازسوز كردن خودروها، شناخت زمينه هاي مناسب به منظور توليد انبوه خودرو با سوخت گاز طبيعي (CNG) بود. در ژاپن زمينه هاي مناسب براي گاز سوز كردن خودروها به ترتيب شامل: اتوبوسهاي شهري، كاميونهاي حمل زباله، كاميونهاي شركت حمل ونقل و خودروهاي تجاري است.

    دولت ژاپن در سال1999، به منظور جلوگيري از افزايش انتشار ذرات معلق حاصل از احتراق گازوييل در خودرو و حفظ محيط زيست، برنامه اي را طراحي كرد. دولت ژاپن در اين برنامه4 نوع سوخت خودرو را براي4 گروه خودرو با نام هاي خودروهاي بنزيني كم آلاينده، خودروهاي با سوخت CNG ، خودروهاي با سوخت LPG و همچنين خودروهاي ديزلي كه توسط دولت، گواهي DPF را اخذ كرده اند پيشنهاد كرد كه با استانداردهاي جديد مطابقت داشتند و مردم را به استفاده از اين چهار گزينه ترغيب كرد.

    ساير سياست هاي انجام شده در ژاپن براي افزايش خودروهاي گاز سوز CNG به شرح زير است:

    1- ايجاد اطمينان شركت هاي خودروساز از تقاضا براي خودروهاي گازسوز در آينده

    2- تنوع بخشيدن به انواع خودرو و كاهش بيشتر بهاي خودروها

    3- يارانه هاي قوي و اقدامات حمايتي

    4- وضع قيمتهاي سودآور براي CNG

    5- توسعه زيرساختها در سراسر ژاپن

    6- كاهش هزينه هاي تسهيلات سوختگيري

تجربه كره جنوبي

    هدف وزارت محيط زيست كره جايگزين كردن20 هزار اتوبوس با سوخت گاز طبيعي فشرده شده در9 شهر اصلي در طول7 سال بوده است. برنامه CNG كه در كره انجام شده، شامل نكات مهم زير است:

    - قابليت دسترسي آسان به تكنولوژي موتورهاي CNG در كارخانه هاي كره اي

    - وجود زيرساخت هاي خطوط لوله گاز طبيعي در سراسر كشور

    - تمايل سياسي به تجديد نظر در قوانين موجود

    - انگيزش هاي مالياتي و ديگر محرك هاي مالي و ابزارها براي تشويق در مورد خريد اتوبوس هاي جديد و ساخت جايگاه هاي سوختگيري.

CNG در چند كشور آسيايي

    در كشورهاي آسيايي از جمله بنگلادش، چين، هند، اندونزي، مالزي، پاكستان، فيليپين و ويتنام، برنامه هايي براي گاز سوز كردن خودروها به اجرا گذاشته شده است.

    توجه بيشتر اين كشورها به آثار زيست محيطي ناشي از آلودگي هوا، وابستگي هر چه بيشتر اين كشورها به واردات سوختهاي معمول از جمله بنزين و گازوييل و همچنين افزايش فشار هر چه بيشتر سازمانها و گروههاي طرفدار محيط زيست مبني بر استفاده از گاز طبيعي به عنوان سوخت پاكيزه و تميز از جمله موارد اجرا شده در اين كشورهاست. البته بايد توجه داشت استفاده از گاز طبيعي CNG در بخش حمل و نقل در آخرين مرحله قرار دارد و اصولاً كشورهايي در گاز سوز كردن خودروها موفق تر هستند كه ابتدا در صنايع كوچك و ساير كاربردها گاز طبيعي را به كار گرفته باشند.   

انواع گازهاي طبيعي

    در اينجا با توجه به روند گازسوز شدن اتومبيلها در سطح جهان به تشريح انواع هيدروكربورهاي گاز طبيعي مي پردازيم كه به عنوان سوخت در خودروها قابل استفاده اند.

    گاز طبيعي مايع (LNG) : اين نوع گاز طبيعي كه به طور عمده از متان تشكيل شده و در دماي161- درجه سانتيگراد در فشار اتمسفر به مايع تبديل مي شود، گازي است با سوخت پاك، ارزان و فراوان و تا دهها سال آينده بخشي از سوخت اتومبيلها را تامين مي كند.

    مشكل اصلي اين سوخت، شيوه ذخيره سازي آن در خودرو است. چون در حال حاضر تكنولوژي ذخيره سازي در دماي پايين هنوز تا تكامل و دستيابي به جنبه هاي اقتصادي لازم زمان بيشتري نياز دارد و به همين دليل تعداد خودروهاي با سوخت LNG ، در سطح دنيا محدود است.  

    گاز مايع (LPG) : اين گاز مايع از پروپان و بوتان تشكيل شده كه همان گازي است كه در سيلندر نگهداري مي شود و در منازل مورد استفاده قرار مي گيرد.

    LPG از نظر تكنولوژي مورد نياز براي سوخت در خودرو كاملاً بدون مشكل است و تكنولوژي لازم با قيمت مناسب قابل دستيابي است. علاوه بر اين گاز LPG مزاياي زيست محيطي بسيار چشمگيري دارد. اما علي رغم مزاياي زيست محيطي و تكامل تكنولوژيك، محدوديت عرضه اين سوخت در جهان و نيازمندي به تاسيسات زيربنايي خاص براي سوخت گيري، آينده بكارگيري LPG را در سطح دنيا محدود مي كند.

    گاز طبيعي فشرده (CNG) : در اين سيستم، گاز طبيعي به شكل فشرده شده و با فشار بالا در حدود220 اتمسفر ذخيره مي شود.

    فشار بالاي ذخيره سازي ايجاب مي كند كه شكل مخزن به صورت استوانه اي باشد. شكل استوانه اي مخزن گاز احتمال قرار دادن آن را در محل باك بنزين ناممكن مي سازد. بنابراين در مورد خودروهاي سواري معمولاً فضاي در دسترس براي اين منظور، محدود به بخشي از فضاي صندوق عقب خودرو است. به طور معمول بيشترين حجمي كه براي مخزن گاز با توجه به محدوديت در يك خودروي سواري4 درب (سدان) مي توان دست يافت در نمونه هاي ساخته شده حدود80 ليتر است. با چنين حجمي بيشترين مسافت طي شده توسط خودرو مي تواند حدود250 كيلومتر باشد.

    در حمل و نقل عمومي، مانند اتوبوس هاي شهري، سوخت CNG  مي تواند سوخت بسيار مناسبي باشد. مثلاً در اتوبوسها مي توان از سقف آنها بعنوان مخزن گاز طبيعي فشرده شده استفاده كرد. در اين صورت شكل محدوديت مسافت طي شده وجود نخواهد داشت. اين امر موجب شده است كه در سال هاي اخير بكارگيري سوخت CNG در اتوبوسهاي شهري كه از موتور ديزل بهره مي گيرند به طور قابل توجهي رشد كند.

--
Farid Bensaeed

گاز طبيعي

گاز طبيعي (NATURAL GAS)

گاز طبيعي عمدتا از هيدروكربوها همراه با گازهايي مانند كربن دي اكسيد ، نيتروژن و در بعضي از مواقع هيدروژن سولفيد تشكيل شده است بخش عمده هيدروكربورها را گاز متان تشكيل مي دهد و هيدروكربورهاي ديگر به ترتيب عبارتند از اتان ، پروپان ، بوتان، پنتان و هيدروكربورهاي سنگين تر ناخالصي هاي غيرهيدروكربوري نيز مانند آب ، كربن دي اكسيد ، هيدروژن سولفيد و نيتروژن در گاز طبيعي وجود دارد. گاز چنانچه در نفت خام حل شده باشد گاز محلول (SOLUTION GAS ) نام دارد و اگر در تماس مستقيم با نفت از گاز اشباع شده باشد گاز همراه (ASSOCIATED GAS) ناميده مي شود.
گاز غير همراه 
NON-ASSOCIATED GAS) ) از ذخايري كه فقط قادر به توليد گاز به صورت تجاري باشد استخراج مي شود در بعضي موارد گاز غير همراه حاوي بنزين طبيعي و يا چكيده نفتي (  CONDENSATE) استخراج مي شود كه حجم قابل توجهي از گاز را از هر بشكه هيدروكربور بسيار سبك آزاد مي كند.

 گاز طبيعي فشرده  C.N.G يا COMPRESSED NATURAL GAS     

گاز طبيعي عمدتا از متان تشكيل شده است و دراكثر نقاط جهان يافت مي شود.        گاز طبيعي را مي توان از طريق خط لوله و يا به صورت گاز طبيعي مايع شده (LNG) با نفتكش حمل نمود. از گاز طبيعي فشرده و يا به اختصار سي ان جي مي توان در اتومبيل هاي احتراقي به عنوان سوخت استفاده كرد در حال حاضر حدود بيش از يك ميليون وسيله نقليه در جهان با گاز فشرده حركت مي كنند. در ايتاليا در مقياس وسيعي از C.N.G استفاده مي شود و در زلاندنو و آمريكاي شمالي نيز استفاده از گاز طبيعي فشرده رواج دارد.
تركيبات گاز طبيعي متفاوت است و بستگي به نوع ميدان گازي دارد كه از ان بدست امده است ناخالصي ها شامل هيدروكربورهاي سنگين ، نيتروژن ، دي اكسيد، اكسيژن و هيدروژن سولفيد مي باشد. در اتومبيل گاز طبيعي فشرده بايد در مخزن سنگين و بزرگ و در فشاري برابر 220 اتمسفر ذخيره گردد. البته از لحاظ ميزان ذخيره و ارزش حرارتي سي ان جي كه حدود 8/8 هزار ژول /ليتر است ( در مقايسه بنزين حدود 32 هزار ژول مي باشد مسافتي كه اتومبيل مي پيمايد محدود خواهد بود. علاوه بر اين به علت محدوديت تعداد ايستگاه اي سوخت گيري اتومبيل بايد به نحوي طراحي شود كه علاوه بر C.N.G  بتواند از بنزين هم استفاده نمايد. 

  مزاياي C.N.G به شرح زير است:
1- موتور در هواي سرد به راحتي روشن مي شود.
2- C.N.Gاكتان بسيار بالايي دارد.
3- تميز مي سوزد و ته نشين كمتري در موتور ايجاد مي كند.
4- هزينه تعميراتي موتور كمتر است.
5- مواد آلاينده ناچيزي از اگزوز خارج مي گردد.
معايب C.N.G به شرح زير است:
1- چون به صورت گاز وارد موتور مي شود هواي بيشتري در مقايسه با بنزين جايگزين مي كند و در نتيجه كارايي حجمي پايين تري دارد.
2- مسافت كوتاه تري در مقايسه با اتومبيل هاي بنزين طي مي كند مگر انكه موتور بتواند علاوه بر گاز از بنزين هم استفاده نمايد.
3- قدرت موتور اتومبيل هاي گاز سوز رويهمرفته 15 درصد كمتر از اتومبيل هاي بنزين سوز است.
4- ساييدگي نشيمنگاه شير كه بستگي به ميزان رانندگي دارد بيشتر است.
5- خطر بيشتر آتش سوزي در هنگام تصادف در مقايسه با اتومبيل هاي بنزيني ( البته تاكنون در سوابق ايمني خطر بيشتر ثابت نشده است)
در ايران طرح گاز سوز كردن خودروها يا استفاده از گاز طبيعي فشرده يكي از برنامه هاي اساسي شركت ملي گاز ايران است در  بيشتر شهرهاي  كشور  جايگاه تحويل سوخت با تاسيسات و دستگاه هاي جانبي و كارگاه تبديل سيستم خودروها از بنزين سوز به گاز سوز احداث شده و مورد بهره برداري قرار گرفته است و عمليات اجرايي براي ساخت تعداد ديگري ايستگاه در دست اجرا قرار دارد.



--
Farid Bensaeed

اخبار الكترونيك

سايت هاي آموزشي فرهنگي

تازه هاي نشريات فني

آخرين اخبار دولت الكترونيك